Ana Sayfa Dünya Mutfakları PESAH SOFRASI

PESAH SOFRASI

506
2
Paylaş

Gezgin dostlar merhaba. Yine Nostalji yapabileceğiniz bir yazıyı kaleme aldım. Pesah Seder sofrası.

Bu günlerde Pesah (Hamursuz) bayramını kutladığımızdan Pesah mutfağı, yemekleri ve sofrasını aktarmaya çalışacağım. Pek çok dini bayramlarımız var, ancak çocukluğumdan beri dikkatimi çeken şey, insanların genellikle Yom Kipur (Kefaret) ve Pesah (Hamursuz) bayramına ayrı bir özen gösteriliyor olmaları. Şimdi dilim döndüğünce kalemimden Pesah mutfağı, yemek ve masasını anlatmaya çalışayım.

Atalarımız Mısır esaretinden çıkarken, bulundukları yeri bir an önce terk etmek zorunda olduklarından, ekmek yapmaya fırsat bulamamışlar ve su ile unu karıştırıp mayalanmasını beklemeden hemen pişirmişler. O günlerin anısına yediğimiz ve Hamursuz dediğimiz Matsa yı sekiz gün boyunca tüketiriz. Mutfağımız Hamets (Bu günlerde yenmesi yasak olan yiyecekler) denilen ürünlerden arındırır, eskilerin deyimi ile Kalhamira yaparız. Yıl boyunca kullanılan mutfak eşyalarını, Loksa denilen bir temizlik işlemine tabi tutarız.

Sonra sıra alışverişe gelir. Pesah’ta başta Yumurta olmak üzere, Ispanak, Pırasa (Bunlardan hazırlanan böreklere Mina de İspinaka ve Prasufuçi denir)  tüm mevsim sebzeleri ile turfandalar, ayrıca Kabak, Patlıcan, Bakla, Bezelye, Patates en çok tüketilen besinlerdir. Börek tarzı yemeklere, Matsa nın yanı sıra Matsa unu da katılır. Islatılmış Matsa, peynir ve yumurta ile hazırlanan Brumuelos’lar (Gözleme gibi)  kızartılır ayrıca Matsa ve tavuk suyu ile hazırlanan Sodra denilen bir çorba pişirilir.

Yahudi bayram sofraları balıksız olmaz… Pesah’ta Levrek, Mezgit türü fileto yapılabilen balıklar daha çok Kon Huegvo i Limon (Matsa unu, balık suyu, limon ve yumurta ile terbiyeli ) pişirilir. Bunu daha basite indirgenmiş şeklinde pişirilişine Ala Şaka denir.  Sosuna Matsa kırıp balık parçaları ile yemek birçoğumuzun değişmez ritüelidir.

Sofrada sebzenin yanında sunulan ete gelince Kuşbaşı kesilmiş Tas Kebaplık, Puli, Pala, Rosto ve Tavuk’un dışında olmazsa olmaz Kuzu etidir. Gerek fırında, gerekse kavurma ya da söğüş şekli ile masaya getirilir.

İstanbul Sefarad adetlerine göre sekiz gün boyunca pilav ve makarna yenmediğinden en çok tüketilen “yan yemek” Patatestir. Kroket’ten püreye, haşlanmışından fırınlanmışına, elma dilimine kadar çeşitli şekillerde sunulur.

Bayramda yapılan salata yeşillikleri ise sebze olduğundan sınırsızdır. Marul, kıvırcık, göbek, salatasını, taze soğan, Roka ve kırmızıturpla süsleriz. Rendelenmiş Havuç salatası karalahana ve beyaz turp ile karıştırılarak hazırlanır. Domates, salatalık, sivri biber, maydanoz ve soğanla hazırlanan Çoban salatası, Patates salatası, Rus salatası, Patlıcan salatası Pesah sofrasından eksik olmaz.

Son yıllarda ara sıcak olarak Matsa ile hazırlanan Pizza ve lahmacunu sayabiliriz.               Tatlı olarak da Kabak tatlısı, Cevizli İncir, Bademli Kayısı dolması ve Ayva tatlısının yanı sıra, Edirneli Yahudilerinin Spesyalitesi olan Cevizli Tezpişti ya da Bademli Revani ve yanında meyve salatası ikram edilir.

Bayram akşamı Sinagog dönüşü, yemeğe davet edilen misafirlere sofraya oturmadan önce hoş geldiniz derken Badem ezmesi (İspanyadan beraberimizde getirdiğimiz geleneksel Marsipan) ikram edilir. Daha eski zamanlarda ev yapımı Portakal reçeli ya da Beyaz tatlı da denen Şarope Blanko yanında su ile verilir. Daha sonra sofraya geçilir, Mısırda çıkış hikayesinin anlatıldığı Agada şarkılarla okunur.

Yukarıda saydıklarım, Pesah’ın birinci ve ikinci gecelerine özgü yemeklerdir. Bayramın bir hafta sürdüğünü ve Sigundos denilen bayramın devamının kutlandığını da düşünürsek, yemek çeşitlerimizi genişletebiliriz. Giriş olarak Enginar, Yerelması, Kereviz, Karnabahar graten, Mayonez ile sunulan Mezgit tava. Ana yemek olarak, Patlıcan Rulikos, Türlü Güveç, Ispanak ya da Pazı dan yapılan sarmalar, karışık dolma, Rulo köfteyi sayabiliriz.

Son zamanlarda bu klasikleşmiş yemeklerimizin yanında Füzyon Mutfağından esinlenerek, değişik kültürlerin yemeklerini de sofralarımıza getirmeyi sever olduk. Birkaç örnek vermek gerekirse, son zamanlarda market raflarında gördüğümüz  Akdeniz yeşillikleri Lolorosso, kuzukulağı, reyhan, rezene gibi birçok yeşillikler ile Avokado sosu ile hazırlanan Somonlu göbek salata, Mayonez sos ile hazırlanan Dereotlu kabak salatası, Enginar çanağında marine edilmiş somon füme, Mantar ve Ispanak yatağında hazırlanan fırınlanmış Somon, balığı, Patlıcan beğendi yatağında Levrek buğulama ile uzak doğu mutfağının spesyelitesi elma dilim patatesle servis edilen, sarımsaklı, ballı, ananaslı Tavuk. Tatlı olarak Hindistan cevizli, bademli, çikolatalı tart ve parfe ile birlikte sunulan fırında armut hem çok lezzetli, hem de Füzyon mutfağı örnekleri olarak sayabiliriz.

HAG SAMEAH

Paylaş
Önceki İçerikSEYAHATLERİMDE İZ BIRAKAN KAHVALTILAR
Sonraki İçerikSEFARAD GÜRCÜ MUTFAĞI
1957’de İstanbul’da doğdu. İlkokul yıllarında önce çevreyi tanıyarak gezgin olma yolunda adımlar atarken, ortaokul yıllarında ilk ciddi yurt dışı gezisini gerçekleştirmesiyle seyahat onda bir tutkuya dönüştü. Askerlik sonrası profesyonel hayatına başladığı tekstil sektörü ile beraber yurtdışı gezileri de artmaya başladı. Çıktığı bu gezileri ölümsüzleştirmek adına eline aldığı makinesiyle amatörce çektiği fotoğraflarla birçok sergiye katıldı ve ödüller kazandı. 2000’li yılların başında arkadaşlarının ve yakın çevresinin de teşviki ile Turizm Sektöründe uzun yıllar acentecilik yaptı. Bu yıllarda Türkiye Gezginler Kulübü ile tanıştı ve Genel Sekreterlik görevinde bulundu. Emekli olduktan sonra farklı kurumlarda İdari Yönetici olarak görev aldı. 30 yılı aşkın zamandır “Sinagog İlahileri Korosu Şefliği” yapmakta ve korosuyla birçok kez yurtiçi ve yurtdışı konserlerine ayrıca bazı televizyon ve radyo programlarına katılmaktadır. 2005’ den bu yana gazete ve dergilerde “Gezi ve Yemek Kültürü Yazıları” yayımlanmaya devam etmektedir. 2023 yılı itibarı ile 35 ülke 115 şehir gezip görmüş, fotoğraflamıştır. Evli ve iki kız babası aynı zamanda bir erkek torun sahibidir. Seyahatlerini eşiyle birlikte yapmaktan keyif almakta.

2 YORUM

  1. Harika Bir Yazı Çok Beğendim. Ayrıca Pesah gelince ne hazırlanır ne yapılır ,Bütün bayanları alır bir düşünce !!!! . Pesah için Çok Güzel bir yol haritası olmuş . Herkesin yararlanacağını düşünüyorum….Eline kalemine sağlık Çok Teşekkürler…

  2. Yine yine yeniden güzel bir yazı muhteşem çok beğendim açıklamalar detaylar Pesah bayramı çok yoğun ve kadınlarmızın çok yorgun emek verdiği bir bayram vallahi bilmeyenler görmeyenler için güzel bir bilgi paylaşımı olmuş tebrikler ama eski pesah bayramları gibi değil artık her sene daha çok geleneklerimiz azalıyor bu da çok üzücü geliyor bana bunu da belirtmek gerekirse bu da benim düşüncelerim tabiki elinize kaleminize yüreğinize sağlık tekrar teşekkürler siz ve ailenizle birlikte daha nice güzel bayramlar dilerim sevgili Yako Taragano sevgiler,,💐💐💐💐

CEVAP VER

Please enter your comment!
Please enter your name here