Yazarların Peşinden Bir Semt “MODA”

Yaşadığımız şehrin dokusunu yakından tanımayı düşünüp BTS grubumuzla bir Yeldeğirmeni – Moda gezisi yaptık. Sabah erken saatlerde Haydarpaşa’dan başlayan gezimiz, akşam güneş batarken Moda’da son buldu. Aslında gezerken bu iki semti ayrı günlerde gezmek, doya doya sindirmek lazım. Kadıköy Yeldeğirmeni’nden başlayan yolculuğumuz akşamüstü karanlığının başladığı saatlerde, ayaklarımızda yorgunluk, yüreğimizde ferahlık, Moda’da son buldu.

Sevgili okurlar Doğan Hızlan bir yazısında seyahat etmekten hiç hoşlanmadığını, yorulduğunu, yer değiştirmenin ona göre olmadığını anlatıyordu. Bu nedenle iyi yazılmış seyahat kitaplarını okumak, onu bulunduğu diyardan alıp başka diyarlara taşımaya yetiyormuş. Ben ise hem gezmeyi, hem de gezeceğim yerlerin hikayelerini okumayı seviyorum. Size Moda’da gezip gördüklerimizi anlatan arkadaşlarımızdan sonra ben, yazarların izinden gitmek istedim. Uzun yaz günleri, kitap okumak, yeni bilgiler biriktirmek için en elverişli zamanlar. Yola çıkmadan evvel okuduğum bilgiler, rehberimiz Mois Gabay’ın anlattıkları ile harmanlanarak, geçmişten günümüze bana en güzel geziyi yaşattı. Sizler de eğer böyle bir gezi yapmayı düşünüyorsanız bu kitapları okuyun derim. Böylece önünden geçtiğiniz eski, dökük yapılar hayat bulacak. Tozlu camların arkasındaki yaşanmışlıkları düşünecek, yenilenip farklı bir çehreye bürünen köşklerin, eski misafirlerini anacaksınız. İzel Rozental’in Moda Sevgilim “Yeniden” kitabı sokakları turlarken zihninize rehber olacak.

İzel Rozental’in anıları gibi gözüken kitap aslında bir semti tutkuyla sevmenin kitabı. Çocukluğundan beri merak ettiği bu semte bağlanmanın, orada okula gitmenin, aşık olmanın, çocuk sahibi olmanın izlerini bizimle paylaşırken, uzun yıllar Moda’da yaşayanları, halen ikamet edenleri, veya ayrılmak zorunda kalanları anlatıyor. Bir semti yaşanır, sevilir, özlenir kılanın coğrafyasından öte insanları olduğunu öğretiyor kitaplar. Moda’nın günbatımı hepsinden öte bir özlem. Kitapla, önünden hızlıca geçtiğim binalar canlandı, değer kazandı. 6-7 Eylül olayları nedeni ile semti terk edenlerin, Lukas’ın hikayesini okudum. Tula teyze’yi gözüm aradı sanki Moda İskelesinde. Çocukluğumun dolmuşlarını, Moda Plajını, bizi haftada bir gün mutlaka o plaja, tramvaya bindirip getiren annemi andım.  Moda’nın sokaklarını arkadaşlarımla gezerken “Bıyık Veli’yi” düşündüm. Onun vefakârlığını, mertliğini, semt konaklarında yaşayanların güvenine mazhar olmasını takdir ettim. Liz Hanım sanki birdenbire bir apartmandan çıkıp hızlıca yüksek ökçeleri ile bize katılacak gibi geldi. Şıklığı kibarlığı ve kolunda çantası ile. Moda tarihini rehberimiz Mois Gabay’dan dinlerken, içindeki yaşamlar İzel’in satırlarında canlanıyor anlam buluyordu. Kayınpederi Daryo’nun izinde bir devri duyumsamak inanılmaz. Yeni Moda Eczanesi, Ali Usta Dondurmacısı, semtin unutulmazları. Kadıköy Kız Lisesi’nin değişimine tanık olmak, Mermer Konağın hikayesini edebiyat dilinden okumak bir başka keyif. Lakme Hanım’ın hikayesini okuduğumda gözümden bir damla yaş döküldü. Onu aradım sosyal medya sayfalarında. İçim bir daha kanadı. Cemil Cem’in, Barış Manço’nun, Haldun Taner’in, Mimar Ferit Tek’in izlerini sürdüm. Sarıca Konağı’nın önünden hızlıca geçtik. Akşam olmuştu. Vapura yetişmemiz lazımdı. Bir piyano tanrıçasının, Ayşegül Sarıca’nın yaşamı benim avuçlarımın arasındaki kitaptaydı. Kocaman, biraz bakımsız konağın pencerelerinden süzülen sarı ışıkta sanki piyanosunun başından kalkıp caddeye kafasını uzatacak bize el sallayacakmış gibi geldi. Kitabın sonunda yine tanıdık birine rastlamak da benim için sürpriz oldu. Şalom Gazete’sinden tanıdığım Berken Döner. Onu zaman zaman görür ve yazılarını okurum. Berken de, İzel gibi Moda da doğmadı. Ancak bir hamur mayası misali o dokuyla yoğrulup, karışarak, Moda’lı olanlardan. Ve daha uzun yıllar Moda’lı olacağı belli.  Berken Döner Moda’da yaşarken, bu semtin değerleri ile yoğrulan insanların yaşamlarına dokunan, onları satırlarında yaşatan gazete ve dergi yazıları kaleme alıyor.

İstanbulum, Tadım, Tuzum, Hayatım,  Meri Çevik Simyonidis’in İstanbul’un farklı lezzetlerini kaybolmaya yüz tutmuş dokusunu anlattığı kitabının sayfalarında, Moda iskelesindeki tarihi Koço lokantasına da rastlamanız mümkün. Kitabının bu bölümünde yazar, Halkidona’nın kısa tarihi ile başladığı sayfalarına, Moda, Koço Restaurant, Aya Ekaterina Ayazması’nın tarihi ile devam ediyor. 1928’de Koço Korantos tarafından kurulan işletme lezzetlerini koruyarak halen aynı anlayışla hizmet vermeye devam ediyor.  Hatta Koço’nun ve daha birçok işletmenin unutulmaz tariflerine de Simyonidis’in derlemesinde ulaşmanız mümkün.

Sevgili dostlar, bol gezmeli, bol okumalı güzel günler diliyorum. Ağzınızdaki  güzel tadlar, yüreğinizdeki heyecanlı kıpırtılar hiç bozulmasın. Teşekkürler Mois Gabay ve teşekkürler bizi bize anlatan tüm yazarlar.